6. Çalıştırma
6.1. Başlatma
Güneş enerjili şarj cihazı, bir aküye ve/veya bir güneş paneline bağlandığı anda açılacaktır. Güneş enerjili şarj cihazı açıldıktan sonra VE.Direct bağlantı noktası üzerinden iletişim kurabilir. VictronConnect veya opsiyonel ekran kullanılarak güneş enerjili şarj cihazının verileri okunabilir ve ayar yapılandırmaları yapılabilir.
Güneş enerjili şarj cihazı, PV gerilimi akü geriliminden 5 V daha yüksek olduğunda aküyü şarj etmeye başlar. Şarj işleminin devam etmesi için PV geriliminin akü geriliminden en az 1 V daha yüksek olmaya devam etmesi şarttır.
6.2. Akü şarjı
Şarj kontrol birimi, güneş ışıldamaya başladığında ve PV gerilimi akü geriliminden 5 V daha yüksek olduğunda her sabah yeni bir şarj döngüsü başlatır.
Kurşun-asit akülerde absorption uzunluğunu ve bitişini belirlemenin varsayılan yöntemi
Güneş enerjili şarj cihazlarının şarj algoritması, AC bağlantılı akü şarj cihazlarından farklı davranır. Güneş enerjisine dayalı şarj davranışını anlamak için kılavuzun bu bölümünü lütfen dikkatlice okuyun ve her zaman akü üreticinizin tavsiyelerine uyun.
Not
Bu bölümde bahsedilen gerilim değerleri 12 V'luk sistemler için olup bu değerleri 24 V'luk sistemlerde 2 ile, 48 V'luk sistemlerde ise 4 ile çarpın.
Varsayılan olarak absorption süresi, aşağıdaki tablo doğrultusunda her günün başında boştaki akünün gerilimine göre belirlenir:
Başlatma anındaki akü gerilimi | Çarpan | Maksimum absorption süresi |
|---|---|---|
< 11,9 V | x 1 | 6 sa |
11,9 V - 12,2 V | x 0,66 | 4 sa |
12,2 V - 12,6 V | x 0,33 | 2 sa |
> 12,6 V | x 0,16 | 1 sa |
Varsayılan absorption gerilimi 14,4 V olup varsayılan float gerilimi 13,8 V'tur.
Absorption zaman sayacı, bulk yerine absorption olarak değiştirildiğinde başlar.
Ayrıca akü akımı, düşük akım eşik sınırı olan "kuyruk akımının" altına düştüğünde, MPPT güneş enerjili şarj cihazları absorption aşamasını tamamlayarak float aşamasına geçer. Varsayılan kuyruk akımı değeri 2A'dir.
Varsayılan ayarlar (gerilim, absorption süresi çarpanı ve kuyruk akımı), VictronConnect uygulamasından değiştirilebilir.
Normal çalıştırmayla ilgili iki istisna söz konusudur:
Güneş enerjili şarj algoritması, ESS sisteminde kullanıldığında devre dışıdır ve bunun yerine invertörün/şarj cihazının dayattığı eğriyi takip eder.
BYD gibi CAN veri yolunun bulunduğu Lityum aküler, güneş enerjili şarj cihazı da dâhil sisteme hangi şarj geriliminin kullanılması gerektiğini belirtir. Bu Şarj Gerilimi Sınırı (CVL), dinamik bile olan bazı aküler için geçerli olup örneğin gruptaki maksimum hücre gerilimine ve diğer parametrelere bağlı olarak zamanla değişir.
Beklenen şarj davranışıyla ilgili değişimler
Absorption zaman sayacının duraklaması:
Absorption zaman sayacı, yapılandırılmış absorption gerilimine ulaşıldığında başlar ve çıkış gerilimi yapılandırılan absorption geriliminin altında olduğunda duraklar. Bu gerilim düşüşünün yaşanabileceği duruma bir örnek, PV gücünün (bulutlar, ağaçlar, binalar nedeniyle) aküyü şarj etmek ve yüklere güç vermek için yetersiz kaldığı zamandır.
Şarj işleminin yeniden başlatılması:
Şarj işlemi bir saat boyunca durmuşsa şarj algoritması sıfırlanır. Bu durum, kötü hava koşulları, gölge vb. nedenlerle PV gerilimi akü geriliminin altına düştüğünde gerçekleşebilir.
Akünün güneş enerjisine dayalı şarj başlamadan önce şarj veya deşarj olması:
Otomatik absorption süresi, başlatma anındaki akü gerilimine bağlıdır (tabloya bakın). Ek bir şarj kaynağı (örn. alternatör) veya akülerin üzerinde yük varsa absorption süresine ilişkin bu tahmin yanlış olabilir. Bu, varsayılan algoritmada doğası gereği meydana gelen bir sorundur. Bununla birlikte çoğu durumda, diğer şarj kaynaklarından veya akünün durumundan bağımsız olarak sabit absorption süresinden yine de iyidir. Güneş enerjili şarj cihazının kontrol birimini programlarken sabit bir absorption süresi ayarlayarak varsayılan absorption süresi algoritmasını geçersiz kılmak mümkündür. Bunun akülerinizin aşırı şarj olmasına yol açacağını unutmayın. Tavsiye edilen ayarlar için lütfen akü üreticinizle görüşün.
Absorption süresinin kuyruk akımına göre belirlenmesi:
Bazı uygulamalarda, absorption süresinin yalnızca kuyruk akımına göre sonlandırılması tercih edilebilir. Bu, varsayılan absorption süresi çarpanı artırılarak sağlanabilir (uyarı: kurşun-asit aküler tamamen şarj olduğunda, akülerdeki kuyruk akımı sıfıra inmez ve bu "arta kalan" kuyruk akımı, aküler eskidiğinde önemli ölçüde artabilir).
LiFePO4 aküleri için varsayılan ayarlar
Varsayılan absorption gerilimi 14,2 V'a (28,4 V, 56,8 V ) ayarlıdır ve absorption süresi ise sabit olup 2 saate ayarlıdır. Float gerilimi 13,5 V'a (27 V, 54 V) ayarlıdır. Eşitleme devre dışıdır. Kuyruk akımı, 0 A’e ayarlıdır. Böylelikle, hücre dengelemesi için tam absorption süresi sağlanabilir. Sıcaklık dengeleme, devre dışı olup düşük sıcaklık kesme değeri 5 olarak ayarlıdır. Bu değerler, LiFePO4 aküleri için tavsiye edilen değerlerdir ancak akü üreticisinin yayınladığı teknik özelliklerde farklı bir değer belirtiliyorsa ayarlanabilirler.
Şarj algoritmasının sıfırlanması:
Şarj döngüsünün yeniden başlatılması için varsayılan ayar, 1 dakika boyunca, asit-kurşun akülerde Vakü < (Vfloat - 0,4 V), LiFePO4 akülerinde ise Vakü (Vfloat - 0,1 V) şeklindedir. Bu değerler, 12 V'luk aküler için olup 24 V'luklarda iki, 48 V'luklarda ise dört ile çarpın.
6.3. Otomatik eşitleme
Uyarı
Jel, AGM, VRLA veya lityum aküleri eşitleyerek şarj etmeyin.
Akünün eşitleme akımına uygun olmaması durumunda eşitleme aküye zarar verebilir. Eşitlemeyi etkinleştirmeden önce daima akü üreticisiyle teyitleşin.
Otomatik eşitleme, varsayılan olarak devre dışıdır. Etkinleştirildiğinde, 1 (her gün) ile 250 (250 günde bir) arasında bir sayı ile yapılandırılabilir.
Otomatik eşitleme etkin konuma getirildiğinde, absorption gerilimini gerilimle sınırlı bir sabit akım dönemi izler. Akım, varsayılan olarak bulk akımın %8'i ile sınırlı olup %0 ile %100 arasında ayarlanabilir. Varsayılan olarak bulk akım, daha düşük bir şarj akımı seçilmediği sürece güneş enerjili şarj cihazının kaldırabildiği maksimum şarj akımına ayarlanır.
Maksimum eşitleme süresi, varsayılan olarak 1 saate ayarlı olup 0 dakika ile 24 saat arasında yapılandırılabilir. Hangisinin daha önce gerçekleşeceğine bağlı olarak gerilim sınırına ulaşıldığında veya ayarlanmış maksimum eşitleme süresine ulaşıldığında, otomatik eşitleme sona erer.
Otomatik eşitleme, bir günde bitmemişse ertesi gün kaldığı yerden devam etmez. Bir sonraki eşitleme oturumu, gün aralığına göre belirlendiği şekilde gerçekleşir.
6.4. Lityum aküler
Vakitsiz arızaları önlemek için Lityum Demir Fosfatlı (LiFePo4) aküleri tamamen şarj etmeye gerek yoktur. Varsayılan (ve tavsiye edilen) lityum ayarları şu şekildedir:
Ayar | Absorption gerilimi | Absorption süresi | Şarj gerilimi |
|---|---|---|---|
12 V'luk sistem | 14,2 V | 2 sa | 13,2 V |
24 V'luk sistem | 28,4 V | 2 sa | 26,4 V |
48 V'luk sistem | 56,8 V | 2 sa | 52,8 V |
Bu ayarlar ayarlanabilir.
6.5. Kapatma ve yeniden başlatma prosedürü
Güneş enerjili şarj cihazı, PV ve/veya akü terminallerine güç verildiğinde her zaman etkindir. Güneş enerjili şarj cihazında açma/kapama anahtarı bulunmaz.
Güneş enerjili şarj cihazını kapatmak için belirtilen sırayla şu adımları yerine getirin:
PV beslemesini kapatarak veya harici sigortayı/sigortaları veya devre kesicisini/kesicileri çıkararak PV beslemesinin güneş enerjili şarj cihazıyla bağlantısını kesin.
Akü beslemesini kapatarak veya harici sigortayı/sigortaları veya devre kesicisini/kesicileri çıkararak akü beslemesinin güneş enerjili şarj cihazıyla bağlantısını kesin.
Kapatıldıktan sonra güneş enerjili şarj cihazını yeniden başlatmak için belirtilen sırayla şu adımları yerine getirin:
Akü beslemesini açarak veya harici sigortayı/sigortaları veya devre kesicisini/kesicileri takarak akü beslemesini güneş enerjili şarj cihazına bağlayın.
PV beslemesini açarak veya harici sigortayı/sigortaları veya devre kesicisini/kesicilerini takarak PV beslemesini güneş enerjili şarj cihazına yeniden bağlayın.
6.6. Bakım prosedürü
Güneş enerjili şarj cihazının bakımının düzenli olarak yapılmasına gerek yoktur.