5. Obsługa
5.1. Konfiguracja, monitorowanie i sterowanie przez aplikację VictronConnect
Konfiguracja, monitorowanie i sterowanie odbywa się wyłącznie przez Bluetooth z użyciem aplikacji VictronConnect.
5.1.1. Konfiguracja limitów akumulatora
Poszczególne parametry limitów akumulatora opisano w rozdziale Konfiguracja akumulatorów za pośrednictwem VictronConnect. Zaleca się pozostawienie wartości domyślnych tych parametrów.
5.1.2. Monitorowanie akumulatora
Aplikacji VictronConnect można używać do monitorowania akumulatora przez Bluetooth na dwa sposoby:
Za pośrednictwem podłączonego łącza Bluetooth do akumulatora: wymaga sparowania urządzenia mobilnego z akumulatorem.
Poprzez natychmiastowy odczyt: umożliwia wyświetlenie najważniejszych dane akumulatora na stronie z listą produktów za pośrednictwem Bluetooth, bez konieczności nawiązywania połączenia.
Sparowane połączenie Bluetooth
Po nawiązaniu połączenia z akumulatorem za pośrednictwem VictronConnect pojawią się następujące parametry:
|  Sparowane połączenie |
Należy pamiętać, że komunikaty ostrzegawcze, alarmowe lub o błędach są wyświetlane tylko wtedy, gdy urządzenie jest aktywnie podłączone do akumulatora za pośrednictwem VictronConnect. Aplikacja nie jest aktywna w tle ani przy wyłączonym ekranie.
Odczyt natychmiastowy
Odczyt natychmiastowy przez Bluetooth ma tę zaletę, że najważniejsze dane są natychmiast wyświetlane w aplikacji VictronConnect (wraz z danymi innych kompatybilnych urządzeń), bez konieczności bezpośredniego podłączania do akumulatora. Ponadto zapewnia lepszy zasięg, niż zwykłe połączenie.
Odczyt natychmiastowy jest domyślnie wyłączony i można go włączyć na stronie informacji o produkcie. Patrze także Odczyt natychmiastowy w instrukcji obsługi VictronConnect.
Odczyt natychmiastowy umożliwia dostęp do następujących parametrów:
|  Odczyt natychmiastowy |
5.1.3. Aktualizacja oprogramowania sprzętowego akumulatora
Więcej informacji podano w rozdziale Aktualizacja oprogramowania sprzętowego akumulatora.
5.2. Ładowanie akumulatora i zalecane ustawienia ładowarki
Zalecane ładowarki do akumulatorów
Należy sprawdzić, czy ładowarka dostarcza do akumulatora prąd o właściwym natężeniu i napięciu, więc ładowarki 24 V nie należy używać do ładowania akumulatora 12 V.
Zaleca się również, aby ładowarka posiadała profil/algorytm ładowania dostosowany do składu chemicznego akumulatora (LiFePO4) lub profil niestandardowy, który można dostosować do odpowiednich parametrów ładowania akumulatora litowego. Wszystkie ładowarki Victron (Ładowarki AC, w tym Falowniki/Ładowarki, Ładowarki solarne i Ładowarki DC-DC) mają wbudowane te wstępnie ustawione profile ładowania. Należy sprawdzić, czy wybrano właściwy profil. Patrz także odpowiednie instrukcje obsługi ładowarek.
Zalecane ustawienia ładowarki
Ważnymi parametrami ładowania są napięcie absorpcji, czas absorpcji i napięcie konserwacyjne.
Napięcie absorpcji: 14,2 V dla akumulatora litowego 12,8 V (28,4 V / 56,8 V dla instalacji 24 V lub 48 V)
Czas ładowania absorpcyjnego: 2 godziny. Zalecamy minimalny czas absorpcji wynoszący 2 godziny miesięcznie w przypadku systemów o niewielkich cyklach, np. instalacji rezerwowych lub UPS, oraz 4 do 8 godzin miesięcznie w przypadku systemów o cyklu bardziej intensywnym (instalacje autonomiczne lub ESS). Daje to wyważarce wystarczająco dużo czasu na prawidłowe zrównoważenie ogniw. Bardziej szczegółowe informacje na temat konieczności równoważenia ogniw oraz działania równoważenia ogniw podano w rozdziale Równoważenie ogniw.
Napięcie ładowania konserwacyjnego: 13,5 V dla akumulatora litowego 12,8 V (27 V / 54 V dla instalacji 24 V lub 48 V)
W niektórych profilach przewidziano również tryb składowania. Nie jest on konieczny w przypadku akumulatora litowego, ale jeśli ładowarka ma tryb składowania, tę opcję należy ustawić na tę samą wartość, co napięcie ładowania konserwacyjnego.
Niektóre ładowarki zapewniają możliwość ustawienia napięcia ładowania stałoprądowego. W takim przypadku wartość napięcia ładowania stałoprądowego należy ustawić na tę samą wartość, co napięcie ładowania absorpcyjnego.
Ładowanie z kompensacją temperatury nie jest wymagane w przypadku akumulatorów litowych; Opcję kompensację temperatury należy wyłączyć lub ustawić kompensację temperatury na 0 mV/°C.
Zalecany prąd ładowania
Nawet jeśli akumulator można ładować znacznie większym prądem ładowania (patrz Dane techniczne, gdzie podano wartości maksymalnego prądu ładowania ciągłego), zalecamy prąd ładowania 0,5C, który pozwoli na pełne naładowanie całkowicie rozładowanego akumulatora w ciągu 2 godzin. Prąd ładowania 0,5C dla akumulatora 100 Ah odpowiada prądowi ładowania 50 A.
Profil ładowania
Typowy profil ładowania wynikający z powyższego wygląda jak na poniższym wykresie:
Po uruchomieniu ładowarki osiągnięcie napięcia absorpcyjnego zajmuje dwie godziny
Kolejne dwie godziny trwa absorpcja, co zapewnia układowi równoważącemu czas na prawidłowe zrównoważenie ogniw
Po upływie czasu absorpcji napięcie ładowania zostaje obniżone do napięcia konserwacyjnego 13,5 V
 |
Wykres ładowania akumulatora litowego
5.3. Rozładowanie
Pomimo zastosowania BMS, nadal istnieje kilka możliwych sytuacji, w których akumulator może ulec uszkodzeniu w wyniku nadmiernego rozładowania. Należy bezwzględnie przestrzegać poniższego ostrzeżenia.
Ostrzeżenie
Akumulatory litowe są drogie, a w wyniku nadmiernego rozładowania lub przeładowania mogą ulec uszkodzeniu.
Uszkodzenie spowodowane nadmiernym rozładowaniem może mieć miejsce w sytuacji, gdy małe odbiorniki energii (np. systemy alarmowe, przekaźniki, prąd czuwania niektórych odbiorników, pobór prądu wstecznego z ładowarek akumulatorów lub regulatorów ładowania) powoli rozładowują akumulator, gdy system nie jest używany.
Wyłączenie z powodu niskiego napięcia ogniwa przez BMS powinno być zawsze ostatecznością, aby zapobiec nieuchronnemu uszkodzeniu akumulatora. Zalecamy, aby w ogóle nie dopuszczać do takiej sytuacji, ale korzystać z funkcji zdalnego włączania/wyłączania BMS jako włącznika/wyłącznika systemu, gdy system pozostaje bez nadzoru przez dłuższy czas, lub jeszcze lepiej, gdy system nie jest używany, użyć wyłącznika akumulatora, wyjąć bezpiecznik(i) akumulatora lub odłączyć dodatni biegun akumulatora. Przedtem jednak należy sprawdzić, czy akumulator jest wystarczająco naładowany, aby zawsze pozostała w nim wystarczająca rezerwa ładunku.
Prąd resztkowy rozładowania jest szczególnie niebezpieczny w przypadku całkowitego rozładowania układu i wyłączenia ogniwa w wyniku zbyt niskiego napięcia. Po wyłączeniu w wyniku zbyt niskiego napięcia ogniwa w akumulatorze pozostaje rezerwa pojemności wynosząca około 1 Ah na 100 Ah pojemności akumulatora. Akumulator ulegnie uszkodzeniu, jeśli zostanie pobrana z niego pozostała rezerwa pojemności, na przykład prąd szczątkowy o wartości zaledwie 10 mA może uszkodzić akumulator 200 Ah, jeśli system będzie pozostawiony rozładowany przez ponad 8 dni.
W przypadku wyłączenia z powodu zbyt niskiego napięcia ogniwa należy podjąć natychmiastowe działania (naładować akumulator).
Zalecany prąd rozładowania
Zalecamy ciągły prąd rozładowania ≤1C, nawet jeśli maksymalny dopuszczalny prąd rozładowania jest znacznie wyższy (patrz Dane techniczne). W przypadku stosowania większej szybkości rozładowania akumulator będzie wytwarzał więcej ciepła, niż w przypadku mniejszego tempa rozładowania. Wokół akumulatorów należy wtedy zapewnić więcej miejsca na obieg powietrza, a w zależności od instalacji może być wymagany wyciąg gorącego powietrza lub wymuszone chłodzenie powietrzem. Ponadto niektóre ogniwa mogą osiągnąć próg niskiego napięcia szybciej niż inne. Może to wynikać z połączenia podwyższonej temperatury ogniwa i starzenia się akumulatora.
Głębokość rozładowania (DoD)
Głębokość rozładowania ma decydujący wpływ na żywotność akumulatora litowego. Im większa głębokość rozładowania, tym mniejsza liczba możliwych cykli ładowania. W Dane techniczne przedstawiono możliwą liczbę cykli ładowania w zależności od głębokości rozładowania.
Wpływ temperatury na pojemność akumulatora
Temperatura wpływa na pojemność akumulatora. Dane dotyczące pojemności nominalnej określonego modelu akumulatora w arkuszu danych wskazano uwzględniając temperaturę 25 °C i szybkość rozładowania wynoszącą 1C. Wartości te zmniejszają się o ~20 % w temperaturze 0 °C i jeszcze bardziej zmniejszają się do ~50 % w temperaturze -20 °C. Ponieważ jednak SoC nie jest obliczany w akumulatorze, ale w monitorze akumulatora, który w związku z tym nie pokazuje rzeczywistego SoC, znacznie ważniejsze jest obserwowanie napięcia akumulatora i ogniwa podczas rozładowywania w niskich temperaturach.
5.4. Znaczenie warunków roboczych
Należy także zwrócić uwagę na warunki robocze podczas ładowania i rozładowania akumulatora.
Są to:
Rozładowanie jest dozwolone wyłącznie w temperaturze w zakresie od -20 °C do +50 °C.
W sytuacji, gdy temperatura wykracza poza dopuszczalny zakres należy sprawdzić, czy wszystkie odbiorniki energii obciążenia są wyłączane (najlepiej, gdyby odbiorniki wyposażone były w gniazdo zdalnego włączania/wyłączania sterowane przez BMS).
Ładowanie jest dozwolone wyłącznie w temperaturze w zakresie od +5 °C do +50 °C.
W chwili osiągnięcia dolnego limitu temperatury w której ładowanie akumulatora jest dozwolone należy sprawdzić, czy wszystkie ładowarki są wyłączone (najlepiej, gdyby ładowarka wyposażona była w gniazdo zdalnego włączania/wyłączania sterowane przez BMS), co zapobiegnie ładowaniu w temperaturze poniżej +5 °C lub powyżej 50 °C.
5.5. Pielęgnacja akumulatora
Po uruchomieniu akumulatora należy o niego odpowiednio dbać, dzięki czemu zmaksymalizuje się jego żywotność.
Oto podstawowe zalecenia:
Należy zawsze zapobiegać całkowitemu rozładowaniu akumulatora.
Należy zapoznać się z funkcją alarmu wstępnego i podejmować działania w chwili jego uruchomienia, zapobiegając wyłączeniu systemu.
Po uruchomieniu alarmu wstępnego lub wyłączeniu odbiorników energii przez BMS należy niezwłocznie naładować akumulatory. Należy zminimalizować czas, gdy akumulatory znajdują się w stanie głębokiego rozładowania.
Każdego miesiąca przez co najmniej 2 godziny akumulatory należy ładować w trybie ładowania absorpcyjnego, co zapewni dość czasu na ładowanie w trybie równoważenia. Szczegółowe informacje na temat działania procesu równoważenia podano w rozdziale Równoważenie ogniw.
W sytuacji, gdy system przez jakiś czas pracuje bez nadzoru, należy dopilnować, by w tym czasie akumulatory były albo ładowane, albo (prawie) naładowane, a następnie odłączyć instalację prądu stałego od akumulatora.